Przez pomieszczenia na parterze Zamku Królewskiego w Warszawie wiedzie wyjątkowa trasa, która zyskała niedawno nową nazwę – Galeria Arcydzieł. W ramach trasy prezentowanych jest ponad sześćset eksponatów europejskiego malarstwa, rzeźby i sztuki zdobniczej, a także historycznego uzbrojenia.
Zdjęcia: Zamek Królewski w Warszawie
Najważniejszą częścią Galerii Arcydzieł jest Galeria Lanckorońskich, w której pokazywane są obrazy podarowane Zamkowi przez profesor Karolinę Lanckorońską w 1994 roku. Profesor Lanckorońska była ostatnią spadkobierczynią arystokratycznego rodu, który na przestrzeni blisko dwóch stuleci zgromadził jedną z najsławniejszych prywatnych kolekcji dzieł sztuki w Europie. Szczególnie ważną częścią tego daru są obrazy, które w XVIII wieku były własnością Stanisława Augusta, a po śmierci króla zostały sprzedane przez jego spadkobierców i tą drogą trafiły do kolekcji Lanckorońskich.
Największymi skarbami tej trasy, a także i całej kolekcji Zamku są dwa arcydzieła pędzla Rembrandta van Rijna, jednego z najwybitniejszych malarzy w historii: Dziewczyna w ramie obrazu i Uczony przy pulpicie. Dzieła te znajdują się w pierwszej dziesiątce najcenniejszych obrazów przechowywanych w polskich muzeach. Na uwagę zasługują także inne obrazy wyeksponowane w Galerii Arcydzieł: Adam i Ewa Lucasa Cranacha Starszego, Św. Jan Chrzciciel Caracciola czy Trompel’oeil ze skrzypcami, przyborami malarskimi i autoportretem Cornelisa Gysbrechtsa.
w Warszawie (2021 r.)
Ważną częścią Galerii Arcydzieł jest również ekspozycja dzieł sztuki zdobniczej, wśród których znajdują się starannie wyselekcjonowane przykłady dawnej biżuterii, naczyń stołowych, mebli, miniatur, rzeźb, tkanin i zegarów. Wśród nich warto zwrócić uwagę na bezcenny medalion z portretem Stanisława Augusta, wykonany z szafiru oprawionego w złoto i brylanty. W Galerii Arcydzieł można podziwiać także militaria historyczne – broń białą i palną, a także elementy uzbrojenia ochronnego z XVII i XVIII wieku.
Botticelli opowiada historię Malarstwo mistrzów renesansu z kolekcji Accademia Carrara.
Galeria Arcydzieł pełni też rolę przestrzeni wystawienniczej dla ekspozycji czasowych. Do 18 września prezentowana jest tu wystawa dziewięciu najwyższej klasy dzieł sztuki pod tytułem Botticelli opowiada historię. Malarstwo mistrzów renesansu z kolekcji Accademia Carrara. Ekspozycja poświęcona bogatemu dziedzictwu artystycznemu północnych Włoch prezentuje wybrane arcydzieła z kolekcji Accademia Carrara w Bergamo oraz dwa niedawne, wyjątkowo cenne nabytki Zamku Królewskiego w Warszawie.
Na wystawę Botticelli opowiada historię… składają się dzieła twórców reprezentujących najważniejsze ośrodki artystyczne północnej Italii: Wenecję, Florencję, Ferrarę, Bergamo czy Weronę w okresie od połowy XV wieku po końcowe dekady XVI stulecia. Zobaczymy więc obrazy takich mistrzów jak Giovanni Bellini, Vittore Carpaccio, Cosmè Tura, Lorenzo Lotto, Giovanni Battista Moroni czy Paolo Veronese. Prawdziwą gwiazdą tego pokazu jest jednak Sandro Botticelli i jego Historia Wirginii – obraz pierwotnie pełniący funkcję spalliery w reprezentacyjnym wnętrzu jednej z florenckich siedzib rodu Vespuccich. Jej pendant stanowiła Historia Lukrecji, dziś znajdująca się w Isabella Stewart Gardner Museum w Bostonie.
Uwiecznione na obrazie sceny odnoszą się do przytoczonej w traktacie moralizatorskim Giovanniego Boccaccia O słynnych kobietach historii rozgrywającej się w realiach republiki rzymskiej V wieku p.n.e. Traktuje ona o tragicznym losie córki centuriona, tytułowej Wirginii, która odrzuca awanse możnego urzędnika (decemwira) i w zemście zostaje fałszywie oskarżona o bycie zbiegłą niewolnicą, która musi zostać zwrócona swemu właścicielowi. Zapada niesprawiedliwy wyrok, a zrozpaczony ojciec, by uniknąć pohańbienia córki, postanawia zasztyletować ją na oczach tłumu. Wydarzenie staje się przyczyną krwawych rozruchów, w wyniku których upadają rządy decemwirów i zmienia się ustrój państwa.
Historię tę artysta opowiada malarsko w formie aż ośmiu kolejnych scen z udziałem tych samych postaci, a całość wkomponowana jest w ramy architektonicznej oprawy opartej na rygorystycznie wypośrodkowanej perspektywie zbieżnej. W centrum kompozycji znajduje się finałowy epizod – tumult na Forum Romanum.
Sandro Botticelli to jeden z najwybitniejszych przedstawicieli malarstwa renesansowego, ulubieniec Wawrzyńca Wspaniałego, signora Florencji w latach 1469-92, trzeciego władcy tego państwa z dynastii Medyceuszy – wielkiego mecenasa sztuki, uważanego powszechnie za ideał oświeconego władcy.
To dzięki Wawrzyńcowi Wspaniałemu Florencja w drugiej połowie XV wieku staje się głównym ośrodkiem włoskiego odrodzenia, a Sandro Botticelli ma w tym swój niemały udział.
Historia Wirginii reprezentuje późny okres twórczości Botticellego, na której piętno odcisnęły wydarzenia polityczne i społeczne florenckiego kryzysu na przełomie XV i XVI wieku. Ekspozycja jest prezentowana w najważniejszym renesansowym wnętrzu Zamku Królewskiego w Warszawie – Dawnej Izbie Poselskiej, a jej scenografia za pomocą gry brył i światła stwarza optymalne warunki do obcowania z arcydziełami z Bergamo. |
