Krew moja, krew twoja, ich krew w rytuałach i życiu codziennym

Płyn krążący w każdym z nas, a zarazem symbol tożsamości, poczucia przynależności tętni w nas, budzi silne emocje, może przyciągać albo odpychać. Czym jest krew? Jakie ma znaczenie w kulturze, religii, życiu społecznym, w medycynie?

Zdjęcia: Magda Starowieyska – Muzeum POLIN

Wystawa „Krew. Łączy i dzieli” jest niczym wielowątkowa opowieść o niezwykłej fizjologicznej substancji, która przenika tradycję i współczesność relacji żydowsko-chrześcijańskich w wymiarze religijnym, historycznym i społecznym. To również uniwersalna opowieść o tętniącym w każdym z nas źródle motywów, znaczeń i tożsamości, ale też zarzewiu podziałów i uprzedzeń. Ta doprawdy wyjątkowa wystawa prezentuje obyczaje i rytuały religijne związane z krwią oraz wyjaśnia przyczyny powstawania uprzedzeń i stereotypów. Ekspozycji towarzyszą liczne wykłady, warsztaty, pokazy filmowe i spektakle. Celem, który postawili sobie twórcy, ma być skłonienie widza do zadania sobie pytań o własną tożsamość. Krew, jako przedmiot badań współczesnej nauki, doprowadzi też widzów do osiągnięć medycyny i genetyki. Ekspozycja dzieli się na pięć obszarów tematycznych: Wiara i rytuał, Krew żydowska – krew chrześcijańska, Krew i rasa, Medycyna i genetyka oraz Krew i tożsamość.

„Ideą przewodnią wystawy – mówi autorka polskiej wersji wystawy dr Małgorzata Stolarska-Fronia – jest pogląd, że krew od wieków łączy i dzieli ludzkość na wielu różnych poziomach. Pierwotna koncepcja ekspozycji stworzona w Muzeum Żydowskim w Londynie została przez nas w znacznym stopniu rozwinięta i poszerzona o nowe wątki i obiekty. Wystawa ma pogłębić wiedzę na temat krwi w kulturze żydowskiej w jej wymiarze religijnym, historycznym i społecznym, w kontekście tradycji i współczesności. Tabu otaczające krew – inne w kulturze chrześcijańskiej, a inne w żydowskiej – może zostanie choć trochę oswojone, krew nie będzie już czymś obcym.”

Wśród eksponatów prezentowanych na wystawie zobaczyć będzie można między innymi litografię Marca Chagalla „Kain i Abel” ze zbiorów Muzeum Marca Chagalla w Nicei, która ilustruje pierwszą wzmiankę słowa „krew” w Biblii. Obiektem szczególne wartym odnotowania jest rzeźba Anisha Kapoora „Blood Cinema” (2000) umieszczona w holu Muzeum – w połączeniu z wyjątkową architekturą gmachu stanowi prolog do wystawy i jej wizualny symbol. „Gdy wchodzimy do holu głównego Muzeum POLIN – wyjaśnia profesor Barbara Kirshenblatt-Gimblett – otwiera się przed nami strzelista przestrzeń przywodząca na myśl kaniony Pustyni Judejskiej. W tej przestrzeni napotykamy masywny, czerwony krąg. (…) Gdy podejdziemy do dzieła, na jego lśniącej tafli ukaże się nasze odbicie. Im bliżej podchodzimy, tym bardziej jego powierzchnia zdaje się topnieć, przeobrażać w krwawe jezioro, które przyciąga nas swą pierwotną mokrością. ‘Blood Cinema’ to pole sił dośrodkowych, dzieło majestatyczne. oświadczać majestatu to doświadczać trwogi, odczuwać jednocześnie błogość i grozę, zakłopotanie i niepewność wobec czegoś wielkiego czy to w przyrodzie, czy w sztuce. Cechy te przynależą do ‘Blood Cinema’, jak i do samej krwi.”

Z twórczością Anisha Kapoora, jednego z najwybitniejszych światowej sławy artysty, znanego przede wszystkim z wielkoformatowych realizacji w przestrzeni publicznej, polska publiczność będzie miała okazję zapoznać się po raz pierwszy. Jego dzieła wystawiane były w takich muzeach, jak MoMA w Nowym Jorku, Tate Modern w Londynie czy Centre Pompidou w Paryżu.
Autorskim rozwiązaniem warszawskiej ekspozycji jest włączenie w narrację wystawy prac współczesnych artystów. Wśród nich znalazł się obraz „Bez tytułu (Permanent Star)” autorstwa Piotra Uklańskiego (2013), a także poruszająca kompozycja na papierze Moshe Gershuniego (1980), jednego z najbardziej znanych na świecie artystów izraelskich. Ponadto zobaczymy film Artura Żmijewskiego „Polak w szafie” (2007) czy przewrotny w wymowie plakat grupy Twożywo (2009).

Wystawa „Krew. Łączy i dzieli” konfrontuje widza z trudnymi pytaniami, celowo unikając oczywistych odpowiedzi. Kończy ją prezentacja kwestii związanych ze współczesną medycyną oraz genetyką. Muzeum POLIN i Narodowe Centrum Krwi zachęca wszystkich do oddawania krwi, która jest niezbędna do ratowania życia. |

„Krew. Łączy i dzieli” – wystawa czasowa w Muzeum POLIN, 13 października 2017 – 29 stycznia 2018.
Oryginalna wystawa “Blood: Uniting and Dividing” została przygotowana przez Jewish Museum London
Kuratorka wystawy w Muzeum POLIN: dr Małgorzata Stolarska-Fronia
Współpraca kuratorska (sztuka współczesna): Natalia Andrzejewska
Mecenas wystawy: Grupa Zwierciadło
Współorganizator wystawy: Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce
Wsparcie wystawy: David Berg Foundation, Sills Family Foundation
Patroni medialni: Zwierciadło, Sens, Gazeta Wyborcza, Co Jest Grane 24, TOK FM, AMS, Newsweek, Tygodnik Powszechny, Viva!, KinAds, Nasze Miasto, Lavie, Warsaw Insider, Focus, Focus Historia, Empik, Tramwaje Warszawskie, Teatr Wielki Opera Narodowa, DESA, Narodowe Centrum Krwi.
Więcej o kampanii na rzecz krwiodawstwa: www.twojakrew.pl