Ponad 140 obrazów, rysunków, rzeźb i fotografii autorstwa słynnego amerykańskiego abstrakcjonisty i ekspresjonisty Cy Twombly’ego podczas największej retrospektywy twórczości tego artysty w paryskim Centre Pompidou. Tylko w Paryżu oglądać można tak bogaty zestaw dzieł malarza zebrany z prywatnych i publicznych zbiorów z całego świata.
Tekst: Barbara Smorawińska
Świat sztuki stracił geniusza. Nieprędko napotkamy talent o podobnej skali i intensywności – powiedział Larry Gagosian, właściciel znanej nowojorskiej Gagosian Gallery na wiadomość o śmierci artysty w 2011 roku. Cy Twombly, a właściwie Edwin Parker (ur. w 1928 roku), swój artystyczny pseudonim przejął od ojca, piłkarza i instruktora sportowego – Cy – od słowa cyklon. Nie od razu doceniono jego spontaniczną sztukę i obrazy przywodzące na myśl pismo dziecka. Uznanie zaczął zdobywać w latach 60., ale największym zainteresowaniem cieszył się w ostatnich latach życia. Studiował i tworzył w Nowym Jorku, w 1959 roku ożenił się z arystokratką Tatianą Franchetti i zamieszkał w Rzymie. W 2001 roku na biennale sztuki w Wenecji nagrodzono go Złotym Lwem za całokształt twórczości, a w 2010 roku poproszono go o ozdobienie jednego ze sklepień Luwru – zaszczyt, którego dostąpił jako ostatni Georges Braque w latach 50. Jego prace znajdują się w kolekcjach m.in. Tate Modern w Londynie i Museum of Modern Art w Nowym Jorku, i wyceniane są na miliony dolarów. Z okazji retrospektywy Twombly’ego w 2009 roku w Muzeum Sztuki Współczesnej w Wiedniu twórczość artysty opisał Edelbert Köb, dyrektor muzeum, mówiąc, że artysta ten łączy radykalizm powojennej sztuki amerykańskiej ze złożonością europejskiego malarstwa. Z kolei dr Marcin Pastwa, pracownik Instytutu Historii Sztuki KUL, autor i współautor wielu publikacji naukowych, w ramach cyklu wykładów Aktualność Sztuki tak opisywał twórczość Twombly’ego, uznawanego za jednego z najbardziej enigmatycznych twórców współczesnych: „Sztuka tego artysty w niezwykle subtelny sposób ukazuje dialog tradycji sięgającej przez dzieła Dawnych Mistrzów do starożytności ze współczesnością. Obrazy Twombly’ego są zarówno do oglądania, jak i do czytania. Zmysłowość jego prac i swoisty sposób narracji prowokują do uważnego widzenia i pogłębionej lektury pozwalającej odkryć tropy wskazujące na śródziemnomorskie korzenie jego twórczości, wciąż żywą mitologię, a jednocześnie świadomość przemian nieustannie dokonujących się w historii sztuki”. Jasne zazwyczaj tło, poplątane linie, kolory – dzieła Twombly’ego przywodzą na myśl rysunki wykonane przez dziecko. Łączą kolory z napisami, przez co często kojarzone są z miejskim graffiti. Nawiązują do mitologii czy dawnych bohaterów, poezji Rainera Marii Rilke czy sztuki Moneta. „Jego malarstwo to rodzaj poezji, sztuki płynącej z ducha. Obrazy Twombly’ego to symbole, do których odczytania konieczna jest zdolność «widzenia wewnętrznego». Znamienną cechą dzieł artysty jest wplatanie w kompozycje imion bóstw, fragmentów poezji, błędnie rozwiązanych zadań matematycznych. Niestaranny charakter pisma powoduje, że słowa rozmywają się, są nieczytelne, ale dostrzeżenie ich jest kluczem do zrozumienia sensu obrazu. Cy Twombly jest erudytą, odczytanie jego dzieł wymaga znajomości mitologii, poezji i wielu innych tekstów kultury. Obrazy te prowokują przede wszystkim do dialogu wewnętrznego, tym samym stanowią zwycięstwo nad sztuką figuratywną” – mówił Pastwa. Wystawa w paryskim Centre Pompidou zorganizowana jest w trzech cyklach tematycznych: Nine Discourses on Commodus (1963), Fifty Days at Iliam (1978) and Coronation of Sesostris (2000), pokazujących twórczość artysty w sposób chronologiczny. Można tu obejrzeć obrazy -ikony artysty nigdy wcześniej niepokazywane w Paryżu. Wystawa powstała we ścisłej współpracy z Fundacją Cy Twombly i jej prezesem Nicolą Del Roscio oraz Fundacją Nicola Del Roscio z Gaety, przy wsparciu syna artysty Alessandro Twombly’ego.|
