Jak najlepiej poznać dany kraj? Można przestudiować tony książek, zamieszkać tam na dłuższy czas lub… odwiedzić najważniejsze muzea. My proponujemy osiem miejsc, które pozwolą zrozumieć charakterystyczne elementy kultury Portugalii.
Tekst: Małgorzata Biskuo
Narodowe Muzeum Azulejo (Museu Nacional do Azulejo) – Lizbona
W Portugalii ręcznie malowane i szkliwione płytki ceramiczne azulejo można spotkać na każdym kroku. Zdobią i chronią ściany domów, kościołów i innych miejsc użyteczności publicznej. Choć pierwsze azulejo przywieźli na Półwysep Iberyjski Maurowie, to jednak Portugalczycy uczynili z nich prawdziwe dzieła sztuki, które uznają za swój skarb narodowy. Wizyta w Museu Nacional do Azulejo pomoże zrozumieć tę fascynację. Dawny klasztor Convento da Madre de Deus, który sam w sobie stanowi atrakcję, mieści cenną kolekcję azulejo: od najstarszych portugalskich płytek z końca XV wieku po współczesne dzieła ceramiczne. Można zobaczyć, jak – wraz z rozwojem tej dziedziny sztuki – zmieniały się techniki wytwarzania azulejo, ich kolorystyka (najbardziej charakterystyczne są biało-błękitne) oraz przedstawiane tematy: od prostych geometrycznych wzorów i motywów roślinnych, aż po zaawansowane kompozycje przedstawiające sceny religijne, mitologiczne czy krajobrazy. Na uwagę zasługuje zwłaszcza ogromna ścienna panorama Lizbony, ukazująca stolicę sprzed trzęsienia ziemi w 1755 roku. W tym samym budynku znajduje się restauracja, kawiarnia i sklep, w którym można kupić ciastka, przypominające wyglądem dopiero co podziwiane azulejo. |
Zwiedzanie muzeum ułatwia aplikacja mobilna MNAz – Museu do Azulejo (nagranie audio po portugalsku i angielsku oraz wideo w języku migowym), dostępna w sklepie Google Play w wersji na Android i iPhone. Wstęp wolny w pierwszą sobotę każdego miesiąca dla indywidualnych zwiedzających oraz grup do dwunastu osób.
Muzeum Fado (Museu do Fado) – Lizbona
W lizbońskich klubach i na ulicach często można usłyszeć tęskną pieśń śpiewaną przy akompaniamencie gitary, mówiącą o nieszczęśliwej miłości, rozstaniu i przeznaczeniu. To fado, charakterystyczny dla Portugalii gatunek muzyczny, będący wraz z saudade (port. tęsknota, nostalgia) ważnym elementem portugalskiej tożsamości. W 2011 roku UNESCO wpisało tę pieśń na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości. Lizbona, a dokładniej jej najstarsza dzielnica Alfama, uważana jest za kolebkę fado. Tam też znajduje się wiele klubów muzycznych (casa do fado) oraz Museu do Fado. Muzeum przybliża zwiedzającym historię tego gatunku muzycznego oraz jego najsłynniejszych wykonawców, od powstania fado w XIX wieku aż po czasy współczesne. Można tu zobaczyć dwunastostrunową gitarę portugalską, której zawdzięczamy specyficzne brzmienie fado, nagrania video, stroje z występów czy obrazy inspirowane fado. Audioprzewodnik posiada bogatą kolekcję nagrań. Warto zwrócić uwagę na postać Amálii Rodrigues, niekwestionowanej królowej fado, uwielbianej nie tylko w Portugalii, ale i na świecie. Urodziła się w biednej dzielnicy Lizbony, a u szczytu swej sławy występowała w najważniejszych salach koncertowych. (Jej XVIII-wieczna lizbońska rezydencja na Rua de São Bento 193 jest udostępniona do zwiedzania).
W budynku muzeum znajdują się kawiarnia oraz sklep z pamiątkami, gdzie można kupić płyty, książki, a nawet instrumenty muzyczne. |
Muzeum zaprasza również na wirtualną podróż po Lizbonie i miejscach związanych z fado: http://roteiro.museudofado.pt/
Muzeum Wieloryba (Museu da Baleia) – Caniçal na wyspie Madera
www.museudabaleia.org
Położone daleko na Oceanie Atlantyckim wyspy Azorów i Madery stanowią doskonałe miejsce do obserwacji zwierząt morskich. Organizowane są tam specjalne rejsy, umożliwiające zobaczenie z bliska delfinów i wielorybów. W rybackim mieście Caniçal na Maderze warto zajrzeć do niewielkiego Museu da Baleia, które prezentuje etnograficzną wystawę na temat wielorybnictwa w tym regionie (zakazanego w 1982 roku), a także przybliża świat waleni. Można tu obejrzeć naturalnej wielkości modele delfinów i wielorybów, filmy w 3D oraz wejść do batyskafu. Muzeum prowadzi również projekty naukowe badające życie tych zwierząt. |
Muzeum zaprasza również na wirtualne zwiedzanie: www.visitasvirtuais.com/tours/MuseuBaleia/. Więcej na: visitportugal.com
Muzeum Morskie (Museu de Marinha) – Lizbona
Portugalia może się poszczycić długą i obfitującą w ważne odkrycia geograficzne historią żeglugi dalekomorskiej. Zapoczątkował ją książę Henryk Żeglarz, któremu przypisuje się założenie szkoły nawigatorów w Sagres. Ukoronowaniem tej historii było wytyczenie przez Vasco da Gamę nowego szlaku handlowego do Indii w 1498 roku, poprzedzone odkryciem archipelagu Madery i Azorów oraz opłynięciem przez Bartolomeu Diasa zachodniego i południowego wybrzeża Afryki. Dodatkowo, w 1500 roku, Pedro Álvares Cabral dokonał odkrycia Brazylii. W rezultacie Portugalczycy zyskali dostęp do cenionych w Europie towarów, takich jak kość słoniowa, dalekowschodnie przyprawy, jedwab, porcelana oraz egzotyczne warzywa i rośliny z Nowego Świata. Dzięki temu Portugalia stała się jednym z najbogatszych krajów w ówczesnych czasach. Do listy tych sukcesów trzeba jeszcze dodać pierwszą wyprawę morską dookoła Ziemi, dowodzoną przez Portugalczyka Ferdynanda Magellana (Fernão de Magalhães), tym razem na rzecz Hiszpanii.
Museu de Marinha w Lizbonie, założone jeszcze w 1863 roku dekretem króla Luisa I, wielkiego miłośnika marynarki, prezentuje historię portugalskiej żeglugi. Wystawiono tu dawne instrumenty nawigacyjne (m.in. astrolabia, sekstanty), stare mapy i globusy, modele statków zarówno w wersji miniaturowej (m.in. statki handlowe, współczesne okręty wojskowe), jak i w skali 1:1 (galeoty). Można tu też zobaczyć mundury marynarskie i przedmioty codziennego użytku oraz wnętrze kajuty królewskiej z jachtu Amelia. Dzieci do dwunastego roku życia zwiedzają muzeum bezpłatnie.
Warto zaznaczyć, że Museu de Marinha znajduje się w skrzydle słynnego klasztoru Hieronimitów (Mosteiro Dos Jéronimos), który jest wotum dziękczynnym za udany powrót ekspedycji morskiej Vasco da Gamy do Indii. Jego grób znajduje się w tutejszym kościele. |
Museu CR7 – Funchal na Maderze
W Portugalii piłka nożna jest równie ważnym sportem jak w Polsce. Najsłynniejszy portugalski piłkarz, Cristiano Ronaldo, doczekał się nawet muzeum poświęconego jego karierze. Muzeum znajduje się w jego rodzinnym mieście, w Funchal na wyspie Madera, i posiada takie eksponaty jak Złota Piłka FIFA z 2008, 2013 i 2014 roku, Europejskie Złote Buty, klubowe trofea oraz listy od fanów, także z Polski. Można obejrzeć najważniejsze momenty w karierze CR7 (w tym najlepsze gole), zrobić sobie zdjęcie z jego figurą woskową lub wejść w multimedialną interakcję, grając z nim w piłkę na wirtualnej murawie. Fotografia z takiej zabawy jest dodatkowo płatna. |
Centrum Informacji o Wulkanie Capelinhos (Centro de Interpretação do Vulcão dos Capelinhos) – wyspa Faial na Azorach
www.mi.visitazores.com/en/venues/capelinhos-volcano-interpretation-centre
Należące do Portugalii archipelagi Madery i Azorów to wyspy wulkaniczne, które swoje istnienie oraz niezwykle bujną roślinność zawdzięczają wybuchom podwodnych wulkanów. Na jednej z azorskich wysp, Faial, znajduje się Centrum Informacji o Wulkanie Capelinhos, które wyjaśnia jego geologiczny fenomen oraz sposób powstania wyspy Faial. Muzeum wybudowano na terenie dotkniętym erupcją wulkanu Capelinhos, przypominającym krajobraz księżycowy, co nadaje temu miejscu wyjątkową atmosferę. Dodatkowo, centrum znajduje się pod ziemią, tuż obok latarni morskiej, która przetrwała ten wybuch, pełniącej obecnie rolę punktu widokowego. Oprócz wystawy w muzeum znajdują się również audytorium, kawiarnia oraz sklep. Zwiedzanie z przewodnikiem trwa około godziny. |
World of Discoveries – Interaktywne Muzeum i Park Tematyczny – Porto
W interaktywnym World of Discoveries można wcielić się w rolę sławnych żeglarzy, odkrywając coraz to nowsze lądy i kultury. Na początku przygotowano krótką multimedialną lekcję dotyczącą statków, sprzętu nawigacyjnego i poszczególnych odkrywców. Są tu m.in. miniatury portugalskich karaweli, globus 4D oraz wizualizacje wypraw. Następnie zwiedzający wsiadają do łódki i płyną do miejsc, które odkryli wielcy portugalscy żeglarze, poznając w ten sposób nieznane wody, Afrykę, Indie czy Japonię. Do dyspozycji gości jest także restauracja, oferująca kulinarną podróż przez widziane wcześniej kraje, oraz sklep z pamiątkami. Muzeum można zwiedzać samodzielnie lub z przewodnikiem (około godziny). Informacje dostępne są w kilku językach, w tym po angielsku, niemiecku i francusku. Dzieci do trzeciego roku życia wchodzą za darmo. |
