25 listopada w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski odbędzie się otwarcie wystawy Slavs and Tatars pod tytułem Usta usta. Słynna międzynarodowa grupa artystyczna, której prace można było oglądać m.in. w nowojorskim MoMa i paryskim Centrum Pompidou, w Warszawie świętuje dziesięciolecie działalności artystycznej.
Pierwsze wystawy Slavs and Tatars wywołały sensację. Od razu doceniono ogromny ładunek humoru i zupełnie nowe spojrzenie na kwestię tożsamości (kulturowej, etnicznej, religijnej). Do dzisiaj głównym obszarem artystycznej działalności grupy jest, jak mówią sami jej działacze, „teren między byłym Murem Berlińskim a Wielkim Murem Chińskim”. Do dzisiaj także konsekwentnie ukrywają własną tożsamość, podkreślając uniwersalne i ponadnarodowe elementy twórczości. Przez dziesięć lat aktywności uzyskali międzyna-rodowe uznanie, czego dowodem jest udział w wystawach indywidualnych i zbiorowych w najważniejszych przestrzeniach artystycznych całego świata, w tym Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Centrum Pompidou w Paryżu czy Tate Modern w Londynie. Pierwszą dekadę istnienia postanowili podsumować ekspozycją w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Nie będzie to klasyczna retrospektywa, a raczej przegląd i rozwinięcie wątków towarzyszących Slavs and Tatars od początku istnienia grupy. Głównym tematem jej artystycznej działalności jest komunikacja i możliwość ponadkulturowego przekazy-wania treści, symboli czy idei. Stąd tytuł warszawskiej wystawy: Usta usta, który nawiązuje do resuscytacji krążeniowo-oddechowej jako sposobu bezpośredniego przekazania tlenu z ust do ust. Podobna bezpośredniość w sferze artystycznej jest przedmiotem badań i celem działań Slavs and Tatars. Większość prac nie była dotąd prezentowana polskiej publiczności. Wybrane zostały z pięciu cykli: regiony bytu (regions d’etre), władza podstawiania (the faculty of substitution), przyjaźń narodów (friendship of nations), porywając góry (kidnapping mountains) i polityka kiszenia (pickle politics). Część z nich powstanie specjalnie z myślą o ekspozycji w CSW.
„Obszar działalności Slavs and Tatars jest obszarem ścierania się wielkich systemów kulturowych i religijnych: chrześcijańskiego, prawosławnego i islamskiego, oraz wyrastających z nich imperializmów. Artyści nie opowiadają się za żadnym z nich w szczególności, proponują ich synkretyczne połączenie i zastanawiają się nad możliwością porozumienia” – mówi Jarosław Lubiak, kurator wystawy. Motyw zderzenia kultur Slavs and Tatars analizują przez pryzmat religii, polityki, tożsamości narodowej oraz języka, rozumianego jako mowa i pismo. Nigdy jednak nie przeciwstawiają sobie konkretnych kulturowych narracji na zasadzie antagonizmów – zamiast tego szukają cech wspólnych, zastanawiają się nad źródłem różnic. Grają dwuznacznościami i przewrotnością, jak w pracy Kitab Kebab (Sarmats and Tsars), w której na rożen od kebabu nadziane zostały książki, między innymi Ryszarda Kapuścińskiego. Sugestia jest wyraźna: wiedza wiąże się i z trawieniem, i z myśleniem. Podobnie przewrotna jest przygotowywana specjalnie na wystawę kolejna część cyklu Solidarność Pająk – przymocowana do sufitu bożonaro-dzeniowa choinka, która w trakcie wystawy będzie osypywać się na zwiedzających. Innym przykładem, dobrze oddającym charakter sztuki Slavs and Tatars, jest instalacja Molla Nasreddin the antimodern. Przedstawia legendarną postać sufickiego mędrca, który w popularnych wyobrażeniach opisywany był jako siedzący na ośle tyłem do kierunku jazdy. U Slavs and Tatars przybiera dodatkowo formę kolorowego, dziecięcego bujaka na sprężynie, który dobrze znamy z placów zabaw. W CSW pojawią się również prace podejmujące temat języka jako nośnika znaczeń zarówno na płaszczyźnie dźwiękowej (instalacja You Who Wronged, wykorzystująca tłumaczenia wiersza Czesława Miłosza Który skrzywdziłeś), jak i graficznej, wykorzystującej podobieństwa i różnice alfabetu łacińskiego, arabskiego i cyrylicy (między innymi w cyklu Love Letters). |
Otwarcie wystawy Usta usta odbędzie się 25 listopada 2016 r. o godzinie 19:00, będzie można ją oglądać do 19 lutego 2017 r. Następnie w przyszłym roku wystawa będzie prezentowana w Teheranie (w kwietniu), w SALT Galata w Istambule (w czerwcu), w Centrum Sztuki Współczesnej w Wilnie (we wrześniu) oraz w Albertinum w Dreźnie (w listopadzie).
