Na wystawie prezentujemy ryciny z cyklu Carceri (Więzienia) G.B. Piranesiego (1720-1778), pochodzące z drugiego wydania obejmującego szesnaście akwafort. Seria przedstawia fantastyczną wizję więzień i uważana jest za najbardziej interesującą kreację tego artysty. Przez lata doczekała się ona wielu analiz, w których odkrywano kunszt Piranesiego jako artysty-grafika, budowniczego wieloplanowych, architektoniczno-scenograficznych kompozycji oraz wnikliwego obserwatora starożytności, wplatającego w sceny Carceri elementy rzymskich artefaktów. Przede wszystkim jednak cykl Carceri to jedno z najbardziej tajemniczych dzieł w historii grafiki, posiadające wiele interpretacji odnoszących się do metafizyki, filozofii i literatury.
Prezentowane dzieła pochodzą z kolekcji króla Stanisława Augusta, przechowywanej w Gabinecie Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Zgromadzony przez władcę zbiór jest największą w Polsce kolekcją prac Piranesich, Giovanniego Battisty i jego syna Francesca, i jedną z największych na świecie. Wyjątkowym walorem kolekcji jest świeżość i doskonała jakość stosunkowo wczesnych odbitek drukowanych w rzymskim warsztacie Piranesiego. Ryciny te, po raz pierwszy pokazywane w Zamku Królewskim w Warszawie, zapowiadają planowane przez Zamek pokazy innych prac graficznych Piranesiego.
Wystawę uzupełnia znakomity portret artysty, wykonany przez jego przyjaciela, Francesco Polanzaniego, zw. Felice w 1750 r. Wizerunek ten, tak samo jak cykl Carceri, zawiera wiele znaczeń symbolicznych odnoszących się do twórczości Piranesiego.
Giovanni Battista Piranesi (1720-1778) rytownik i architekt, pierwsze nauki pobierał w Wenecji. Następnie kształcił się podróżując do Rzymu, Neapolu, Herkulanum i Pompejów. W 1745 r. na stałe osiadł w Wiecznym Mieście, zafascynowany jego starożytną architekturą. Znany jest przede wszystkim z cykli graficznych prezentujących Rzym antyczny i nowożytny, spośród których najsłynniejszym jest Vedute di Roma (1746-1778). Wykreowana w jego akwafortach wizja starożytności i nowoczesne podejście do archeologii do dziś zachwyca i inspiruje kolejne pokolenia odwiedzające stolicę Włoch.
Prezentowana w Zamku Królewskim w Warszawie wystawa wpisuje się w przypadający 4 października, obchodzony właśnie na całym świecie, jubileusz 300. urodzin artysty.
Ekspozycji towarzyszy katalog Uwięziony geniusz. Giovanni Battista Piranesi. Wystawa w 300. rocznice urodzin, red. nauk. Tomasz Jakubowski, Arx Regia Wydawnictwo Zamku Królewskiego w Warszawie – Muzeum, Warszawa 2020. |
Kurator wystawy: Tomasz Jakubowski
Współpraca: dr hab. Jolanta Talbierska, kierownik Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
